Signaalaanbieders zijn partijen die tegen betaling per e-mail of tekstbericht op de telefoon een concreet handelssignaal afgeven. Die signalen kunnen onder meer ontstaan op basis van technische analyse (patronen in het koers- en/of volumeverloop) of bijvoorbeeld algoritmes.

Signaalaanbieders bieden ook aan de handelssignalen voor rekening van de cliënt automatisch te verwerken tot orders bij een broker. Daartoe geeft de belegger een machtiging af aan de broker, zodat de signaalaanbieder feitelijk voor rekening van de belegger kan handelen. Dit heet ook wel autotrading.

De AFM riep beleggers eerder op om voorzichtig te zijn met het (automatisch) opvolgen van tips van signaalaanbieders. De VEB raadt beleggers, gezien de aard van de dienst en de vele klachten, af om met signaalaanbieders in zee te gaan en waarschuwt hen voor signaalaanbieders die autotrading aanbieden.

Het speelveld van signaalaanbieders
Van de verschillende signaalaanbieders die actief zijn, valt BeursPro als eerste op. Aan het hoofd van deze partij staat John Beijer die eerder bekend was van Beursfoon. Hij schuift geregeld aan bij het zondagochtendprogramma Business Class van Harry Mens om zijn bedrijf te promoten. Recentelijk besteedde hij in de uitzending ook aandacht aan zijn zoektocht naar investeerders voor expansie van zijn bedrijf, dat onder meer de website BeursPro uitbaat.

BeursPro adverteert met “beleggen als een pro zonder er een te zijn!” en “rendement in zowel stijgende, als dalende markten.”

“Met autotrading bepaalt een algoritme de juiste koop- en verkoopsignalen. Het is een geautomatiseerd handelssysteem dat gebruikmaakt van een computerprogramma om koop- en verkooporders te creëren en verzendt deze orders automatisch door naar uw bankrekening”, zo is te lezen op de website. In slechts drie stappen kunnen beleggers meedoen. Een potentiële klant kan zich aanmelden, het gewenste abonnement kiezen en betalen. Daarna volgt een e-mail over de manier hoe de eigen rekening is te koppelen aan die van BeursPro of hoe een nieuwe rekening is te openen. Volgens BeursPro heeft de autotrading “een rendementsdoelstelling van 60 à 100 procent per jaar.”

Beurssignalen (beurssignalen.com) is een andere signaalaanbieder en biedt ook autotrading aan. Het lijkt erop dat dit de opvolger is van Beursfoon, een partij waar de VEB in het verleden veel klachten over heeft ontvangen. Beurssignalen is onderdeel van het op Curaçao gevestigde (en aldaar bij de Kamer van Koophandel ingeschreven) Sprout Money BV. Deze BV is op internet ook actief met de volgende andere websites: slimbeleggen.com, marktgevoel.nl, valuejagers.com, copycoin.nl en beursbrink.com. Beurssignalen heeft wervende teksten als “onze algoritmes geven razendsnel automatische aan- en verkoop handelssignalen af. Al meer dan 22 jaar winstgevend” en “moeiteloos 3.500 euro per maand bijverdienen op de beurs? Dat doe je zo!”

Future Trends
Zonder een uitputtend overzicht te hebben gegeven van signaalaanbieders, noemen we tot slot nog Beursflits (beursflits.nl). Deze valt onder de BV Future Trends. De website nieuwsenbeleggen.nl opereert overigens ook onder de vleugels van Future Trends. Over Beursflits heeft de VEB verschillende klachten ontvangen. Het bedrijf adverteert met “uw gids in de complexe financiële wereld” en “met ruim 35 jaar beurservaring weten de heren van Beursflits uitstekend wanneer ze moeten in, en uitstappen in de AEX index.” (sic)

Gemak dient de mens, echter in de gevallen van autotrading staat daar veel ongemak tegenover. In de eerste plaats rekenen signaalaanbieders een stevige prijs in de vorm van dure abonnementen; daarbij komen dus nog de (transactie)kosten van de broker. Naast het gegeven dat veel handelen in de praktijk vaak slecht blijkt voor het rendement, dienen beleggers ook rekening te houden met een scala aan mogelijke problemen. Dat blijkt wel uit de vele klachten die de VEB in de afgelopen jaren heeft ontvangen over signaalaanbieders, al dan niet in combinatie met autotrading. Signalen die uitblijven, slechte resultaten en vervelende situaties bij de beëindiging van abonnementen zijn veel genoemde klachten.

Geen vermogensbeheer?
Vermogensbeheer is aan strenge wet- en regelgeving onderhevig. Zo is een vergunning van de AFM vereist.

“Bij vermogensbeheer geldt het uitgangspunt dat de dienstverlener als een goede huisvader om moet gaan met het beheren van de gelden en middelen van de cliënt. Het beheer dient in overeenstemming te zijn met het cliëntenprofiel en de beheersovereenkomst, waarbij met name de doelstellingen en de risicobereidheid van de cliënt prominent op de voorgrond moeten staan”, zo stelt de AFM op haar website bij een uitleg van de zorgplicht van vermogensbeheerders. Uitgangspunt is verder dat de cliënt zich bewust is van de mogelijke consequenties van het beheer en de risico’s die de cliënt loopt, aldus de AFM. Er is ook na te gaan of de beheerder is aangesloten bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) en of de beheerders gecertificeerd zijn.

Bij signaalaanbieders die doen aan autotrading is een dergelijke vergunning niet vereist. Signaalaanbieders stellen dat bij hen geen sprake is van vermogensbeheer maar van een execution only-relatie. De belegger is bij execution only in beginsel zelf verantwoordelijk voor beleggingsbeslissingen en dus ook voor gemaakte fouten. Wanneer door de signaalaanbieder enkel signalen worden afgegeven, valt daar wellicht iets voor te zeggen. In de gevallen van autotrading is dat echter onbegrijpelijk. Zo profiteren signaalaanbieders wel van de lusten, maar hebben ze niet de lasten waar vermogensbeheerders mee te maken hebben.

Buiten AFM-toezicht
Signaalaanbieders hebben in Nederland geen vergunningsplicht en staan niet onder toezicht van de AFM. Dat betekent overigens niet dat een signaalaanbieder zich in een volledig vrij speelveld begeeft. Er zijn namelijk wetten en regels die een breder toepassingsbereik hebben. Zo is er de Wet oneerlijke handelspraktijken. Deze wet beschrijft welke verkooppraktijken misleidend en agressief zijn – en daarom verboden. Deze wetgeving geldt in de relatie tussen aanbieder en consument.

De Autoriteit Consument & Markt en de AFM zijn voor deze wet aangewezen als toezichthouders. Dus mochten cliënten van signaalaanbieders bijvoorbeeld menen dat sprake is van misleidende informatie, dan doen zij er goed aan om dat in ieder geval te melden bij de toezichthouder. Een eventuele juridische procedure bij de civiele rechter is daarnaast ook altijd mogelijk.

Er is beperkte rechtspraak beschikbaar over deze kwestie. In een voor de signaalaanbieder zeer gunstige uitspraak van de Geschillencommissie financiële dienstverlening van Kifid kwam de commissie tot de conclusie dat de dienstverlening van het inmiddels overgenomen signaalplatform Tradzster als execution only moest worden gekwalificeerd. De commissie hechtte daarbij grote waarde aan de overeenkomst tussen cliënt en Tradzster en de onderliggende algemene voorwaarden. De commissie leek daarbij minder oog te hebben voor de feitelijke situatie, waarbij de kwalificatie vermogensbeheer voor de hand zou hebben gelegen. De VEB betreurt het dat in deze uitspraak geen hoger beroep is ingesteld.



Aanknopingspunten voor een strengere aanpak
Er zijn aanknopingspunten in de Europese richtlijn MiFID II om signaalaanbieders toch onder het toezichtregime op vermogensbeheerders te laten vallen. MiFID II is in de Nederlandse Wet op het financieel toezicht (Wft) geïmplementeerd.

De definitie van vermogensbeheer (in MiFID II, geïmplementeerd in de Wft) is als volgt: “Het per cliënt op discretionaire basis beheren van portefeuilles op grond van een door de cliënten gegeven opdracht, voor zover die portefeuilles één of meer financiële instrumenten bevatten.”

Wanneer een belegger de signaalaanbieder machtigt om door middel van autotrading signalen automatisch te laten omzetten in orders, hoeft de belegger dus niet meer steeds voorafgaand aan een order goedkeuring te verlenen. Er is dus sprake van een discretionaire bevoegdheid van de signaalaanbieder om te handelen voor rekening van de cliënt. Dit handelen zou volgens de VEB onder de definitie van vermogensbeheer dienen te vallen.

In het artikel ‘Signaalaanbieders en de Wft’ van mr. Jelmer Kruijt in het Tijdschrift voor Financieel Recht is al eerder bepleit dat autotrading als vermogensbeheer zou moeten worden gekwalificeerd.

Vermogensbeheer
Al in 2012 liet de Europese toezichthouder (ESMA) weten dat het automatisch uit laten voeren van handelssignalen van derde partijen kwalificeert als vermogensbeheer. In het verleden heeft de AFM ook duidelijk gemaakt dat in het geval van een automatische machtiging – waarbij elke keer dat een beleggingsaanbeveling wordt gegeven de beleggingsonderneming deze zal opvolgen – de activiteiten van de beleggingsonderneming verder gaan dan execution only-dienstverlening. “Deze beleggingsdienstverlening heeft veel karakteristieken van vermogensbeheer, en zal in voorkomende gevallen dan ook op deze manier gekwalificeerd kunnen worden”, zo stelt de AFM in een leidraad uit 2016. De AFM let onder meer op het kunnen nemen van handelsbeslissingen zonder dat een handeling of actie van de cliënt vereist is.

Autotrading heeft alle schijn van vermogensbeheer. Beleggers kunnen ook in die veronderstelling verkeren. Handelssignalen worden immers zonder omkijken voor rekening van de cliënt op de effectenrekening uitgevoerd. De VEB zou het toejuichen dat signaalaanbieders die autotrading faciliteren aan dezelfde wet- en regelgeving als vermogensbeheerders worden gebonden.

Gezien de toename van signaalaanbieders, vraagt de VEB bij de AFM aandacht voor deze kwestie. Signaalaanbieders die de mogelijkheid bieden voor autotrading begeven zich volgens de VEB op de markt van vermogensbeheer, met de daarbij behorende rechten en plichten. Strenger toezicht op signaalaanbieders die autotrading aanbieden is hoognodig.